Znani ludzie wywodzący się / pochodzący z Czańca
Czasami mniej znani, czasami bardziej, a czasami już zapomnieni.
Warto o nich wspomnieć, ponieważ to ludzie, którzy albo wywodzą się z Czańca lub w Czańcu mieszkali czy też nadal mieszkają, a osiągnęli swoimi zasługami czy inwestycjami więcej niż przeciętny mieszkaniec.
Warto przedstawić ich sylwetki!
Rodzina Stokowskich
herbu Drzewica
Na temat rodziny Stokłowskich (tudzież Stokowskich) herbu Drzewica wiemy niewiele, jednakże to dzięki nim mamy w Czańcu piękny zabytek - renesansowy dwór, który miał pierwotnie obronny charakter.
I choć o Stokłowskich nie pisano pieśni, teraz internet wskazuje na nich jako na ludzi, którzy pozostawili po sobie głównie czaniecki dwór. Dwór często zmieniał swoich właścicieli, którzy niekoniecznie dbali o niego, czego efektem było chylenie się ku upadkowi na przełomie XX-XXI wieku. I kiedy wydawać się mogło, że jego los został przesądzony, dwór trafił w prywatne ręce i około 2011-2012 roku został pięknie odrestaurowany, zyskując drugie życie.
źródło herbu: cząstka.pl
Cańcoki - Kompania górali
żywieckich pd. Aleksandra
Myszkowskiego
Cańcoki - bo tak siebie nazwali to grupa ochotników, którzy zasłynęli w lipcu 1916 roku w czasie bitwy pod Kostiuchnówką (na Wołyniu).
Pod dowództwem Aleksandra Myszkowskiego pułkownika dyplomowanego piechoty Wojska Polskiego pełnili (4-6 lipca 1916 roku) działania opóźniające Legionów Polskich przeciwko oddziałom rosyjskiego XLVI Korpusu Armijnego, prowadzącego natarcie w ramach ofensywy Brusiłowa.
Bitwa zakończyła się wycofaniem armii austro-węgierskiej. Pomimo taktycznego zwycięstwa Rosjan, armia monarchii habsburskiej za sprawą polskich Legionów odniosła niezwykle ważny sukces strategiczny, zapobiegając przełamaniu frontu mogącemu spowodować całkowitą dezorganizację frontu na tym odcinku, a w dalszej perspektywie nawet powrót do działań wojennych na terenie Kongresówki. Jednocześnie Rosjanie wyczerpali na długi czas możliwość podjęcia kolejnej tak intensywnej ofensywy. Oddawało to ponownie inicjatywę strategiczną w ręce państw centralnych.
Polskie straty wyniosły 2 000 żołnierzy poległych bądź rannych.
źródło: pl.wikipedia.com
płk Emil Mentel
uczestnik II wojny światowej
Kawaler Orderu Virtuti Militari.
Niewątpliwie jest to jedna z mniej znanych, ale jakże ważnych dla naszej miejscowości osób!
Emil Mentel urodził się 26 października 1916 roku w Czańcu. To polski wojskowy, uczestnik drugiej wojny światowej. Kawaler Orderu Virtuti Militari, pułkownik.
W stopniu podporucznika uczestniczył w walkach 1 Pułku Szwoleżerów. Po kapitulacji przedarł się w rodzinne strony, gdzie ukrywał się w leśniczówce w Sopotni Małej. 1 kwietnia 1940 wyruszył na nartach na Węgry, chcąc przedostać się do Francji. Po dotarciu do Budapesztu, udał się przez Split do Syrii, gdzie wstąpił w szeregi Dywizjonu Strzelców Karpackich. Uczestniczył w bitwie o Tobruk, bitwie o Monte Cassino, walkach o Ankonę, Bolonię i Pesaro. Kampanię włoską zakończył w stopniu majora. Za okres ten otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Military Cross i dwukrotnie Krzyż Walecznych. Pozostał w pułku do jego rozformowania w 1948.
Pracował w Szkocji jako zarządca farmy kończąc jednocześnie studia leśnicze. W 1951 wyjechał do Rodezji i podjął pracę na farmie. Wkrótce ożenił się z córką konsula RP w Rodezji Ewą Zientkiewicz i nabył własną farmę w pobliżu Umtali. Pełnił funkcję prezesa lokalnej polonii i oficera Obrony Cywilnej w trakcie wojny w Rodezji. W czasie jednego z napadów na farmę zginął jego syn. Straciwszy majątek przeniósł się na południe, gdzie podjął pracę przy zakładaniu winnic. W tym czasie zmarła jego żona. W 1988 r. wyjechał do Sacramento i ożenił się z Marylą Drucką-Lubecką. Zajął się hodowlą koni. Uczestniczy w licznych imprezach w Polsce. Jest inicjatorem powstania tablicy poświęconej pamięci Pułku Ułanów Karpackich w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Jego zapiski znajdują się w archiwum Hoover Institution i żywieckim oddziale archiwum państwowego.
Odznaczenia: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011), Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Krzyż Walecznych - dwukrotnie, Military Cross, Africa Star, Italy Star, War Medal 1939-1945, Defence Medal, Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino,
Emil Mentel, pisał także książki, także o swoim życiu. Dzięki nim dowiedzieć się można, że droga życiowa E. Mentla to nieustanna walka o swoją przyszłość i o niepodległą Polskę. Walka nieraz bardzo trudna, czasami wręcz tragiczna, ale przecież w końcu prowadząca do pozytywnego rozwiązania. Walka jaką w swoim życiu staczać musiało wielu Polaków, których losy po II wojnie światowej rzuciły na obczyznę.
E. Mentel ukończył szkołę powszechną w Czańcu, gimnazjum w Bielsku, a następnie Szkołę Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Po ukończeniu szkoły podchorążych podjął studia na wydziale leśnym SGGW w Warszawie, które po II-gim roku przerwała mu wojna. Awansowany do stopnia podporucznika i wcielony do I Pułku Szwoleżerów, w Warszawie rozpoczął swoją "żołnierską tułaczkę", która zamiast przybliżać, oddalała go od Ojczyzny.
źródło opisu oraz zdjęcia: Antoni Urbaniec, http://www.nsik.com.pl
Maciej Wojtyła
senior / ród Wojtyłów
Maciej Wojtyła - najstarszy członek rodu Wojtyłów (udokumentowany / imię figuruje w aktach parafialnych), ur. 1 stycznia 1852 w Czańcu, zm. 23 września 1923 w Wadowicach - uznawany wraz z Franciszką i Bartłomiejem za przodka Karola Józefa Wojtyły (przyszłego papieża Jana Pawła II).
W sposób ciągły genealogię Karola Wojtyły, przyszłego papieża, można zrekonstruować od prapradziadka Bartłomieja Wojtyły, który wraz z Anną Hudecką miał czworo dzieci. Ich najstarszy syn Franciszek, pradziadek przyszłego papieża, był radnym gminy i iudex comunitatis (sędzią pokoju). Poślubił Franciszkę z. d. Gałuszka, która oprócz trzech synów urodziła w 1852 r. Macieja, który po kilkunastu latach opuścił Czaniec i przeprowadził się do niedalekiego Lipnika. Tam w aktach parafialnych Maciej Wojtyła został zanotowany jako „sartor ex Czaniec” (krawiec z Czańca) i „agricola” (rolnik). W rodzinnych wspomnieniach pozostał jednak jako cechmistrz krawiecki. Ożenił się z Anną Przeczek, córką piekarza, która 18 lipca 1879 r. urodziła pierworodnego syna, któremu nadano imię Karol. Po kilkudziesięciu latach, Karol Wojtyła został ojcem Karola Józefa, przyszłego papieża Jana Pawła II. Dziadek Maciej Wojtyła zmarł 23 września 1923 r. w Lipniku, gdzie został pochowany we wspólnym grobowcu z żoną Marią. Jego trzyletni wówczas wnuk Karol, przyszły papież, nie zachował o nim żadnego wspomnienia.
źródło: http://www.janpawel2.pl/
Jan Kanty Dwornik
legionista
Urodził się 10.10.1895 w Czańcu w rodzinie Jana i Katarzyny zd. Mynarska. W latach 1902-1907 był uczniem miejscowej szkoły powszechnej. W Legionach od 7.10.1914 został przydzielony do 8 kmp 5 pp I Brygady; w jej szeregach przeszedł całą epopeję legionową aż do kryzysu przysięgowego. Następnie wcielony do austriackiego 100 pp i wysłany na front włoski, gdzie został ranny. W WP od 8.11.1918; walczył na froncie czeskim i przeciwko bolszewikom, gdzie ponownie został ranny. 16.02.1921 zwolniony do cywila, podjął pracę w Galicyjskiej Fabryce Tektury i Prasy Drzewnej w Czańcu, początkowo jako przodownik, a następnie majster. Brał udział w pracach Oddziału Związku Legionistów Polskich w Kętach. Odznaczony między innymi Krzyżem Niepodległości.
źródło: Marek Cisek: "W kącie czy na froncie? Kęty wokół legendy legionowej".
Tadeusz Jan Chmielniak
Doktor honoris causa
Tadeusz Jan Chmielniak urodził się 12 października 1941 w Czańcu to inżynier, specjalista w dziedzinie maszyn cieplnych, profesor, wykładowca w Politechnice Śląskiej i jej były rektor, członek korespondent Polskiej Akademii Nauk.
W 1970 obronił doktorat, a dwa lata później uzyskał habilitację. Od 1973 zatrudniony jako samodzielny pracownik naukowy, na początku jako docent, od 1982 jako profesor nadzwyczajny, od 1989 profesor zwyczajny. Jest autorem 6 monografii naukowych.
Nagrody: tytuł doktora honoris causa Politechniki Częstochowskiej (2009), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej oraz Medal 60-lecia Politechniki Śląskiej
źródło: pl.wikipedia.com
Bolesław Pawica
reżyser
Bolesław Pawica urodził się 12 sierpnia 1961 w Czańcu to reżyser, scenarzysta i producent, Absolwent Wydziału Reżyserii łódzkiej PWSFTviT. Reżyseruje i produkuje widowiska muzyczne, gale, koncerty, programy telewizyjne i duże eventy, z których większość powstała na zlecenie polskich telewizji – TVP1, TVP2, Polsat i TVN.
Zrealizował także ponad 80 teledysków największych polskich wykonawców między innymi: Kayah, Edyty Górniak, Budki Suflera, Edyty Bartosiewicz, Justyny Steczkowskiej, Roberta Gawlińskiego, Republiki, Varius Manx, Cesarii Evory, Anny Marii Jopek, Roberta Janowskiego, Urszuli, Gorana Bregovica, Anity Lipnickiej i Johna Portera, Natalii Kukulskiej, Maanamu itd. Laureat wielu nagród m.in. Fryderyków, Yachów, Superjedynek.
Do ważniejszych produkcji Pana Bolesława należy zaliczyć pełnometrażowy film fabularny w koprodukcji polsko-szwedzkiej: „Handlarz cudów” z Borysem Szycem w roli głównej.
Od 2000 roku współwłaściciel firmy „Fabryka-Spółka Realizatorów Filmowych i Telewizyjnych”. W latach 1992-1999 dyrektor artystyczny studia filmowo-telewizyjnego ACCESS GRAM TV. Na początku lat 90. nawiązał stałą współpracę z Telewizją Publiczną; w kolejnych latach także z innymi ogólnopolskimi stacjami komercyjnymi. W latach 80. współpracował z Wytwórnią Filmów Fabularnych w Łodzi, łódzką Wytwórnią Filmów Oświatowych i Programów Edukacyjnych oraz ze studiem im. K. Iżykowskiego i studiem Karola Munka.
Laureat i zdobywca licznych nagród.
źródło: pl.wikipedia.com
Krzysztof Pawiński
biznesman, przedsiębiorca
Krzysztof Pawiński - absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, stopień: doktora, współzałożyciel i współwłaściciel Grupy Maspex Wadowice oraz marek takich jak: Kubuś, Tymbark, Lubella, Plusssz, Tiger, Puchatek, LaFesta. Prywatnie fan LKS Czaniec, w którym kiedyś grał. Mimo, iż zyskał w życiu bardzo wiele i od wielu lat znajduje się wśród TOP 100 najbogatszych Polaków wg. Forbes'a często pojawia się na meczach LKS Czaniec.
Chociaż w młodości marzył o byciu naukowcem, to dzięki nauce i wyjeździe na stypendium do Niemiec, jego życie potoczyło się w stronę handlu.
Grupa Maspex Wadowice jest jedną z największych firm w Europie Środkowo - Wschodniej w segmencie produktów spożywczych. Firma jest zdecydowanym liderem na rynku soków, nektarów i napojów w Polsce, w Czechach, na Słowacji, czołowym producentem na Węgrzech, w Rumunii, Bułgarii i na Litwie.
źródło: własne, maspex.com
Vixen - Dariusz Szlagor
raper
Vixen czyli Dariusz Szlagor urodził się 26 września 1989, mieszka w Czańcu, zadebiutował w 2006 roku płytą wydaną przez samego siebie.
Jego produkcje szybko zostały dostrzeżone i docenione przez m.in. Peję.
W 2011 roku podpisał kontrakt z wytwórnią muzyczną RPS Enterteyment należącą do Pei.
Więcej informacji na temat Vixena można znaleźć w naszym serwisie wideo:
Vixen - Dariusz Szlagor kariera rapera z Czańca. Zapraszamy także do obejrzenia:
Vixen - teledyski, wideoklipy w CzaniecTV. CzaniecTV platforma wideo - filmy Czaniec, Gmina Porąbka
źródło: własne